Στιγμιότυπα από τη συζήτηση με τον Αποστόλη Καψάλη και το Θεόδωρο Μαριόλη

Την Τετάρτη 19 Ιουνίου διοργανώθηκε από την Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς εκδήλωση – συζήτηση στο δημαρχείο Κηφισιάς με θέμα:

«Ο μύθος τους της «Ανάπτυξης», η πραγματικότητά μας της ανεργίας, οι εργατικές κατακτήσεις του 20ου αιώνα που χάνονται».

Εισηγητές στη συζήτηση ήταν ο Θεόδωρος Μαριόλης, Αν. Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ο Αποστόλης Καψάλης, Επιστημονικός Συνεργάτης του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ.

Στην αρχή έγινε μια σύντομη εισαγωγή από μέλος της Επιτροπής Αγώνα, όπου τονίστηκε ότι:

Η 8η αυτή πολιτική εκδήλωση – συζήτηση της Επιτροπής ανταποκρίνεται στην ανάγκη αντιμετώπισης του απόλυτου ελέγχου των μέσων μαζικής ενημέρωσης, που είχε σαν πρόσφατη κορύφωση το «μαύρο» στη δημόσια τηλεόραση.

Τα θέματα της εκδήλωσης, είναι από πολλές πλευρές στην επικαιρότητα:

• Ο μύθος της «ανάπτυξης», ανάπτυξη τύπου Πακιστάν, μια γεύση της οποίας πήραμε πρόσφατα και στην Κηφισιά με την προσπάθεια κατασκευής εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από καύση βιομάζας, «ανάπτυξη» αεριτζήδικη, χωρίς εργαζόμενους, με δυσμενέστατες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων.
• Τα εργασιακά, μετά την πρόσφατη λήξη της μετενέργειας και των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου που δίνουν το δικαίωμα σε υπουργούς – δικτάτορες να αποφασίζουν σε μια νύχτα μόνοι τους το κλείσιμο  οποιασδήποτε δημόσιας υπηρεσίας.
• Η ανεργία τέλος, των 1.310.000 ανέργων το Μάρτιο στους οποίους προστίθενται οι νέοι άνεργοι με τις σχεδιαζόμενες απολύσεις του δημοσίου.

Οι δε ομιλητές είναι από εκείνους που έχουν κάτι να πουν επί της ουσία, έχοντας συμβάλει οι ίδιοι με έρευνες στα θέματα της εκδήλωσης (και όχι μόνο).

Το λόγο πήρε ο αμέσως μετά ο Θ. Μαριόλης: 

 

Θεόδωρος Μαριόλης: Η Άλγεβρα της ανάγκης

Με τον παραπάνω τίτλο τιτλοφόρησε ο εισηγητής την εισήγησή του, που περιείχε 3 κεφάλαια: 

1. Η Κατάσταση

Έπειτα από τέσσερα χρόνια εφαρμογής ενός μείγματος οικονομικής πολιτικής, το οποίο συνίσταται σε δημοσιονομική συστολή, εσωτερική υποτίμηση και απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, η «επίσημη» ανεργία στην Ελλάδα έχει υπερβεί το 27% και η αθροιστική μείωση του ΑΕΠ το 20%, ενώ εκτιμάται ότι η ύφεση θα είναι πάνω από 5% κατά το 2013. Πρόκειται για τη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μεγαλύτερη μείωση  του ΑΕΠ και των μισθών, σε ποσοστά διπλάσια από αυτήν που την ακολουθεί, δηλαδή την Πορτογαλία, η οποία επίσης ανήκει, γεγονός καθόλου συμπτωματικό, στην «περιφέρεια» της Ζώνης του Ευρώ (ΖΕ). Τέλος, όσον αφορά στον πίνακα των ρυθμών μεταβολής του ΑΕΠ σε παγκόσμια κλίμακα, για το έτος 2011, η χώρα μας βρισκόταν στη θέση 214 (με μείωση του ΑΕΠ κατά 6.9%), δηλαδή μπροστά μόνον από την Ανγκουίλα (μείωση κατά 8.5%) και την Υεμένη (μείωση κατά 10.5%).

Η ανάλυση των δεδομένων της ελληνικής οικονομίας δείχνει ότι ακόμα και εάν αυξάνεται, εφεξής, το ΑΕΠ με μέσο ετήσιο ρυθμό 1%, τότε μετά από μία δεκαετία η ανεργία θα είναι στο 30%. Δείχνει, επίσης, ότι για να αρχίζει να μειώνεται η ανεργία πρέπει, από αύριο κιόλας, το ΑΕΠ να αρχίζει να αυξάνεται με ρυθμό πάνω από 2%. Έτσι, για να σημειωθεί μία συμπίεση της ανεργίας στο π.χ. 10% μέσα σε 5 έτη, απαιτείται αύξηση του ΑΕΠ με μέσο ετήσιο ρυθμό 5.4%, ο οποίος ενέχει αύξηση της απασχόλησης με μέσο ετήσιο ρυθμό 4.4%, δηλαδή τη δημιουργία 181 χιλιάδων θέσεων εργασίας ανά έτος.

Υπάρχει κανείς που ισχυρίζεται, βάσει στοιχείων, ότι θα μειωθεί η ανεργία; Όχι, δεν υπάρχει κανείς. Καταρχάς, τόσο η Τρόικα εξωτερικού όσο και η Τρόικα εσωτερικού δεν έχουν καταθέσει κανένα πρόγραμμα ή μελέτη, τόσο για το ζήτημα της ανεργίας όσο και γενικά για αυτό της ανάκαμψης. Αντιθέτως, μάλιστα, εκτιμούν (με τρόπο-μέθοδο που δεν γνωρίζω να έχει δημοσιοποιηθεί) ότι ο μέσος ρυθμός μεγέθυνσης του ελληνικού ΑΕΠ θα είναι της τάξης του 2%, κατά την περίοδο 2015-2020, και της τάξης του 1.7%, για μετά το 2020. Άρα, ομολογούν, εμμέσως πλην σαφώς, ότι ούτε στοχεύουν στην ούτε αναμένουν την συμπίεση της ανεργίας. Περαιτέρω, ούτε η Αριστερά των δηλώσεων περί ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης ούτε η Αριστερά των δηλώσεων περί επανάστασης επιχειρούν να λύσουν το ζήτημα, αλλά μόνον το μεταθέτουν: Η μεν πρώτη στην ως δια μαγείας σύσταση μίας άλλης Ευρώπης, η οποία βρίσκεται κάπου μεταξύ της «Ευρώπης των Εργαζομένων (ή Λαών)» και των «Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης», η δε δεύτερη στην επόμενη μέρα της επανάστασης, η οποία και αυτή θα ξεσπάσει ως δια μαγείας ή άπαξ και γίνει πόλεμος.

2. «Πίσω» από τα Φαινόμενα

Σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη, κάθε εθνική οικονομία δύναται να παράγει (ή να μην παράγει) ένα εμπόρευμα για τη διεθνή αγορά στη βάση των εξής παραγόντων:

(α) του μισθού,

(β) της παραγωγικότητας της εργασίας και του κεφαλαίου,

(γ) του ποσοστού κέρδους,

(δ) της συναλλαγματικής ισοτιμίας, και

(ε) των δασμών (ή άλλων, ισοδυνάμων μέσων εμπορικής πολιτικής).

Εκείνες, όμως, οι οικονομίες που συμμετέχουν σε νομισματικές ζώνες δεν μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνον τους παράγοντες (δ) και (ε), πράγμα προφανέστατο, αλλά και τον παράγοντα (γ), πράγμα λιγότερο προφανές: Διότι το ποσοστό κέρδους σχετίζεται με το επιτόκιο (και σε κατάσταση ισορροπίας ισούται με αυτό), ενώ το επιτόκιο ρυθμίζεται από την υπερεθνική Κεντρική Τράπεζα. Απομένουν, επομένως, ο μισθός και η παραγωγικότητα. Για αυτόν ακριβώς το λόγο η ελληνική οικονομία, η οποία χαρακτηρίζεται από συγκριτικά χαμηλή παραγωγικότητα, επιχειρεί να σταθεροποιεί τη θέση της μέσω χαμηλών μισθών. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, επίσης, όταν εξετάζουμε τη δομή παραγωγής της ελληνικής οικονομίας, διαπιστώνουμε μία σημαντικότατη μεταβολή, από τη στιγμή που η χώρα εντάχθηκε στη Ζώνη του Ευρώ: Συρρικνώθηκε, από τη μία πλευρά, ο τομέας παραγωγής εμπορευμάτων για τη διεθνή αγορά, ο οποίος δεν μπόρεσε να επιβιώσει ως είχε, και αναπτύχθηκε, από την άλλη πλευρά, ο τομέας παραγωγής εμπορευμάτων για την εγχώρια αγορά, ο οποίος δεν αντιμετωπίζει την πίεση του διεθνούς ανταγωνισμού. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, τέλος, οι διακηρύξεις περί «Ευρώπης των Εργαζομένων» συνιστούν φληναφήματα: Εάν υποθέσουμε ότι τα ευρωπαϊκά συνδικάτα συντονίζονται και επιβάλλουν ενιαία μισθολογική πολιτική, τότε το μόνο αποτέλεσμα θα είναι ότι οι υστερούσες σε παραγωγικότητα χώρες θα δουν κλάδους παραγωγής τους να κλείνουν ο ένας μετά τον άλλον.

Άρα, εν αντιθέσει με ό,τι ισχυρίζονται διάφοροι αριστερο-κεντρώοι, η Ζώνη του Ευρώ κάθε άλλο παρά βασίζεται σε παραλογισμούς. Έχει τη δική της συνεκτική «Άλγεβρα», η οποία συνεπάγεται δεινά για τη χώρα μας (και, γενικά, για τον «Ευρωπαϊκό Νότο»): Χαμηλούς μισθούς, επικέντρωση της παραγωγής σε ορισμένους μόνον κλάδους, μείωση του ΑΕΠ, διόγκωση του εξωτερικού και του δημοσίου χρέους, και, τελικά, ανεργία.

Μήπως, όμως, η μετανάστευση του εργατικού δυναμικού, η οποία προκαλείται από τον ενδο-ευρωπαϊκό διαφορισμό των μισθών και επιδιώκεται μέσω της ευρωπαϊκής ενοποίησης των αγορών εργασίας, θα αμβλύνει την κατάσταση; Αν και είναι ιδιαίτερα σημαντικά, δεν θα αναφερθώ στα ορατά προβλήματα που δημιουργεί για τη χώρα μας η μετανάστευση (σε αντίθεση με τις δεκαετίες του 1960-1970, αυτή αφορά, σήμερα, στο εξειδικευμένο, κυρίως, εργατικό δυναμικό), αλλά σε εκείνο το πρόβλημα που είναι αόρατο για όλους όσοι δεν γνωρίζουν την οικονομική επιστήμη: Η μετανάστευση οδηγεί σε διεθνή εξίσωση των μισθών (ανά είδος εργασίας) και, επομένως, η σταθεροποίηση μίας υστερούσας σε παραγωγικότητα εθνικής οικονομίας δεν μπορεί καν να επιχειρηθεί μέσω της συμπίεσης των μισθών. Οι μισθοί παύουν να είναι μεταβλητή που δύναται να ελεγχθεί από τις αρχές οικονομικής πολιτικής. Έτσι, η κατάσταση που περιγράφηκε προηγουμένως όχι μόνον δεν αμβλύνεται αλλά εντείνεται, στον υπερθετικό βαθμό, διότι θα επιβιώσουν μόνον οι κλάδοι με την απολύτως υψηλότερη (σε ευρωπαϊκούς όρους) παραγωγικότητα.

Είναι κακό αυτό; Για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο στο σύνολό του είναι πάρα πολύ καλό, διότι πρόκειται για μία διαδικασία «εκκαθάρισης», μία διαδικασία επιβίωσης των ιδιαίτερα ανταγωνιστικών κλάδων, η οποία επαυξάνει το ειδικό βάρος του ευρωπαϊκού κεφαλαίου στην παγκόσμια αγορά. Κακό είναι μόνον για τις υστερούσες σε παραγωγικότητα χώρες και, ιδίως, για τις εργατικές τάξεις αυτών των χωρών.

Και παραμένει ακατανόητο πώς η – από πολλούς, ακόμα και στα «αριστερά», υποστηριζόμενη – Πολιτική-Δημοσιονομική Ενοποίηση θα αντιστρέψει αυτήν τη δυναμική: Ας κοιτάξουμε, για παράδειγμα, το χάσμα Βορρά-Νότου στην Ιταλία, τα Κεντρικά Απαλάχια και την Πολιτεία του Μισισίπι στις ΗΠΑ, τις πρώην ακμάζουσες πόλεις (Χαμπερστόουν, Πισάγκουα, Σάντα Λάουρα) περί τα ορυχεία στην Ατακάμα της Χιλής…  

3. Οι Δύο Ανάγκες

Μέσω των Μνημονίων η λέξη «δόση» έχει γίνει συστατικό στοιχείο περιγραφής της κατάστασής μας. Στο βιβλίο του Γυμνό Γεύμα, ο William S. Burroughs γράφει:

«Κατάλαβα, στα δεκαπέντε χρόνια της εξάρτησής μου, με ποιον τρόπο ακριβώς λειτουργεί ο ιός της πρέζας. Είδα την πυραμίδα της πρέζας, με το ένα επίπεδο να τρώει το αμέσως παρακάτω μέχρι πάνω την κορυφή ή τις κορυφές μια και υπάρχουν πολλές πυραμίδες της πρέζας που τρέφονται από τις σάρκες των λαών όλου του κόσμου κι όλες τους δομημένες πάνω σε βασικές αρχές του μονοπωλίου:

1. Ποτέ μη δίνεις κάτι χωρίς αντάλλαγμα.
2. Ποτέ μη δίνεις περισσότερο απ’ όσο πρέπει να δώσεις (πάντα να περιμένεις τον πελάτη στην ανάγκη και πάντα να τον κάνεις να περιμένει).
3. Πάντα παίρνε τα όλα πίσω άμα μπορείς.

Ο Έμπορας πάντα τα ξαναπαίρνει όλα. Ο τοξικομανής χρειάζεται όλο και περισσότερη πρέζα για να διατηρήσει την ανθρώπινη μορφή του…για να εξαγοράσει το Κτήνος. Η πρέζα είναι το καλούπι απ’ όπου βγήκαν τα μονοπώλια και η απόλυτη κατοχή. Η πρέζα μας δίνει τη βασική φόρμουλα του «διαβολικού» ιού: Την Άλγεβρα της Ανάγκης. Η όψη του «κακού» είναι πάντα η όψη της απόλυτης ανάγκης. Ο ναρκομανής είναι ένας άνθρωπος που έχει απόλυτη ανάγκη το ναρκωτικό του. Εάν θέλεις να τροποποιήσεις ή να καταστρέψεις ολοκληρωτικά μία πυραμίδα αριθμών που συνδέονται με γραμμική σχέση, αλλάζεις ή βγάζεις από τη μέση τον αριθμό που είναι κάτω-κάτω.».

Ποιος «αριθμός» είναι κάτω-κάτω στη δική μας περίπτωση; Η ανάλυση δείχνει ότι ο ελληνικός λαός πρέπει να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερους μοχλούς οικονομικής πολιτικής, δηλαδή της δημοσιονομικής, νομισματικής, συναλλαγματικής, εισοδηματικής και εμπορικής πολιτικής. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η ανάκτηση συνεπάγεται την έξοδο από τη Ζώνη του Ευρώ και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Αυτή πρέπει να είναι η Άλγεβρα της δικής μας Ανάγκης, και επί αυτής οικοδομείται η Αναλυτική Γεωμετρία μας, δηλαδή ο οργανικός σχεδιασμός-συντονισμός - κινητοποίηση του συνόλου των εργασιακών δυνάμεων του λαού από τον ίδιο τον λαό, με αρχική κατεύθυνση τη διαμόρφωση του δικού του παραγωγικού - καταναλωτικού - οικολογικού προτύπου και απώτερη  τη δημιουργία μίας διεθνούς συνεργασίας νέου τύπου. Μίας συνεργασίας με στόχο όχι τη μεγιστοποίηση των κερδών ανά μονάδα προκαταβεβλημένου κεφαλαίου αλλά της κοινωνικής ευημερίας.

Ο Αποστόλης Καψάλης

Το λόγο πήρε αμέσως μετά ο Αποστόλης Καψάλης:

Θα αποφύγω να απαριθμήσω τις απορυθμίσεις της εργατικής νομοθεσίας γιατί θα χρειάζονταν πολλές ώρες. Η ανατροπή που έχει υποστεί το εργατικό δίκαιο είναι χωρίς προηγούμενο για την Ευρωπαϊκή ήπειρο. Θα προσπαθήσω να κάνω μια ποιοτική πολιτική ανάλυση αυτών των απορυθμίσεων και να αναζητήσω τρόπους αντίδρασης, σα μέθοδο διεξόδου από την κρίση.

Η οικονομική ύφεση και κρίση συνέτεινε στην προλεταριοποίηση της εργασίας. Και πριν είχαμε αύξηση της μισθωτής απασχόλησης. Πριν από 20-30 χρόνια είμαστε στο 50-55%, λίγο πριν την κρίση στο 67%, ενώ σήμερα σύμφωνα με εκτιμήσεις στο 85%.

Η απάντηση της άλλης πλευράς ήταν να απορυθμίσει το εργατικό δίκαιο για να μην επιτρέψει οποιαδήποτε συλλογική απάντηση του κόσμου της εργασίας στις επιθέσεις που είχαν προαναγγελθεί. Στα επίσημα κείμενά της η Ε.Ε. από το τέλος του 2005 προειδοποιούσε ότι σε περιόδους ύφεσης τα εργατικά δικαιώματα θα ήταν εμπόδιο στην ανάπτυξη και αντιστροφή της κρίσης.

Από τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) στην «αυτοσύμβαση» και τις ατομικές συμβάσεις.

Αν δούμε το εργατικό δίκαιο, αυτό που γνωρίζαμε το 2009 είναι κατά 90% παρελθόν. Με απλά λόγια, περάσαμε από την αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην αυτοσύμβαση, και σήμερα στην ατομική διαπραγμάτευση και συμφωνία. Τι θα πει αποκέντρωση συλλογικών διαπραγματεύσεων; Η προσπάθεια που έκανε το κεφάλαιο τις τελευταίες 2 δεκαετίες να μεταφέρει τη συλλογική διαπραγμάτευση εκεί όπου η εργατική πλευρά είναι κατά τεκμήριο πιο αδύναμη. Από το κλαδικό στο επιχειρησιακό, με αποτέλεσμα να έχουμε και πριν την κρίση αύξηση των επιχειρησιακών συμβάσεων στην Ελλάδα.

Ακολούθως προχώρησαν σε ακραίες αντισυνταγματικές μεθοδεύσεις, όπως πχ. το δικαίωμα του εργοδότη να υπογράφει συλλογική σύμβαση με τον εαυτό του. Η «αυτοσύμβαση» όπως την ονομάζω, ακούει στο όνομα «ενώσεις προσώπων», μορφώματα μη συνδικαλιστικά που μπορεί ελεύθερα να συστήνει ο εργοδότης σε ένα λευκό χαρτί, επιβάλλοντας στα 3/5 των εργαζομένων του να βάλουν το όνομά τους κάτω από τη λίστα. Με αυτό τον τρόπο και ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιχείρησης, μπορεί να συστήσει ένωση προσώπων, και με αυτή να κατεβάσει το μισθολογικό και μη κόστος (θεσμικά ζητήματα), εφ’ όσον έχει καταργηθεί και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης (αν πχ. υπάρχει ευνοϊκότερη ρύθμιση σε κλαδικό επίπεδο). Αν προσθέσουμε και την άρση της δυνατότητας επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων μέχρι το 2015, μπορούμε να έχουμε ελεύθερη πτώση μισθών, αρχικά μέχρι τα 751 Ευρώ (πριν την πράξη του υπουργικού συμβουλίου), και μετά θα επανακαθορίζεται «στα εκάστοτε ισχύοντα», χωρίς να χρειάζεται νέα σύμβαση κάθε φορά που η κυβέρνηση θα κατεβάζει τον κατώτατο μισθό. Έτσι βλέπουμε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενων να πέφτουν στα 586 Ευρώ (ή κατ΄ανώτατο όριο στα 808, αν έχουν τις 3 τριετίες που επιτρέπει ο νόμος.

Μετά την εξέλιξη αυτή, οι επιχειρησιακές ΣΣ 10πλασιάζονται (από 100 πριν την κρίση σε 1.000) μέχρι το 2012. Το 80% μέσω ενώσεων προσώπων, που δεν έχουν καμία συνδικαλιστική προστασία ή ιδιότητα. Και μετά πάμε στην ατομική διαπραγμάτευση.

Η μετενέργεια

Μετενέργεια είναι ο χρόνος επιβίωσης της ΣΣΕ μετά τη λήξη της. Δεν είναι μόνο ότι μειώθηκε από τους 6 μήνες στους 3, αλλά και ότι μετά τη λήξη της δεν μεταγγίζονται οι όροι της προηγούμενης σύμβασης στη νέα αυτομάτως (όπως παλιά), αλλά η διαπραγμάτευση ξεκινάει από μηδενική βάση, με το νέο κατώτατο μισθό.

Ο κατώτατος μισθός έχει αλλάξει και ως ποσοστό των εργαζόμενων που αμείβονται με αυτόν. Παλιότερα ήταν περίπου 15% της μισθωτής απασχόλησης, το πολύ 430.000 άνθρωποι, που δεν καλύπτονταν από μια καλύτερη ΣΣΕ. Τώρα η εικόνα έχει αντιστραφεί. Η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων αμείβεται προοδευτικά με τον κατώτατο μισθό. Μιλάμε λοιπόν όχι για κατώτατο μισθό αλλά για καθολικό μέσο μισθό, βίαιη φτωχοποίηση των μισθωτών που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και ανακαθορισμό.

Γιατί η κυβέρνηση μπορεί από την 1^η Απρίλη κάθε έτους, με πράξη υπουργικού συμβουλίου, να μειώνει μόνη της χωρίς διαπραγμάτευση, το νόμιμο ελάχιστο μισθό. Άρα έχουμε 2 κατώτατους μισθούς: Αυτόν που θα συμφωνεί η ΕΓΣΣΕ και αυτόν που θα καθορίζει η κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή συμπτωματικά συμπίπτουν. Αλλά μπορούν να υπάρχουν και πολλαπλές εκδοχές του νόμιμου μισθού. Ήδη τα προγράμματα κατάρτισης και οι νέες φουρνιές κοινωνικής εργασίας αμείβονται με έως 490 Ευρώ για πτυχιούχους ΑΕΙ και έως 427 για τους άλλους.

Η υλοποίηση λοιπόν της ρητής μνημονιακής δέσμευσης του 2^ου μνημονίου (στη σ. 713), ότι πρέπει να συγκλίνουν οι μέσοι μισθοί με αυτούς που ισχύουν στις ανταγωνίστριες χώρες (Μπάγκλα Ντες, Πακιστάν, Βουλγαρία και Ρουμανία), βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η τελευταία Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΣΣΕ)

Αυτό που έγινε στην τελευταία ΕΣΣΕ, θα πρέπει να αξιολογηθεί πολιτικά ως επίσημη κήρυξη ταξικού πολέμου από την εργοδοσία. Αξιοποιώντας το μνημόνιο 3 και την κατάργηση της γενικής ισχύος του μισθολογικού κομματιού της ΕΣΣΕ, δίνει την ευκαιρία στους εργοδότες να αποχωρούν από τις εργοδοτικές οργανώσεις ή να μην προσέρχονται στο διάλογο, και ως εκ τούτου να μη δεσμεύονται από τον κατώτατο μισθό που συμφωνείται κάθε φορά. Όσες οργανώσεις έχουν υπογράψει δεσμεύονται από τον κατώτατο μισθό που υπέγραψαν, οι υπόλοιπες δε δεσμεύονται παρά μόνο από το νόμιμο ελάχιστο που καθορίζει η κυβέρνηση, οτιδήποτε και αν έχει υπογραφεί σαν σύμβαση. Ο ΣΕΒ δεν προσήλθε στην τελευταία συλλογική διαπραγμάτευση και δεν υπέγραψε την ΕΣΣΕ, άρα υπάρχει ένα θέμα με τις οργανώσεις που ανήκουν στον ΣΕΒ που δεν έχει υπογράψει.

Η «τελική λύση» απέναντι στην εργατική τάξη

Το μήνυμα που έδωσε ο ΣΕΒ είναι ότι δεν επιθυμεί τον κοινωνικό διάλογο, δεν αναγνωρίζει συνταγματικά κατοχυρωμένα συλλογικά δικαιώματα, ούτε την ιδιότητα του συνομιλητή στην άλλη πλευρά. Δίνει έτσι σαφές μήνυμα στην Ελλάδα - πειραματόζωο όλης της Ευρώπης, ότι θα καθορίζει όχι μόνο αμοιβές αλλά και συνθήκες εργασίας ελεύθερα, με ατομική διαπραγμάτευση. Δεν πρόκειται απλώς για απορυθμίσεις στο ατομικό εργατικό δίκαιο, πχ. τη διευκόλυνση της μερικής απασχόλησης, ή της εκ περιτροπής εργασίας, αλλά υπαναχώρηση σε καταστατικές αρχές στις οποίες ορκίζονται πίστη και αφοσίωση, μια προσπάθεια να γυρίσει η εργατική τάξη στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν τους πρώτους εργασιακούς κανόνες στα τέλη του 19^ου – αρχές του 20^ου αιώνα.

Η αντιμετώπιση

Πολύ συχνά ακούμε εκφράσεις όπως κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, δικαστικό πραξικόπημα, αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις, κοινοβουλευτική χούντα κλπ. Εδώ ελλοχεύουν 2 κίνδυνοι: Να εξοικειωθεί ο κόσμος με αυτές τις έννοιες και όταν πραγματικά βγουν τα τανκς στους δρόμους να νομίσει ότι πρόκειται για άλλη μια πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Ο άλλος κίνδυνος είναι να αναστήσουμε την πεθαμένη αστική δημοκρατία και να μην έχει ο κόσμος ένα άλλο όραμα, ότι μπορεί κάποια στιγμή και όχι στη Δευτέρα παρουσία να αλλάξουμε τους συσχετισμούς και την κοινωνία, εδώ και τώρα. Υπ΄αυτή την έννοια, η επαναφορά στην προτέρα κατάσταση αποτελεί έλλειψη φαντασίας, απουσία οράματος, και έλλειψη εμπιστοσύνης στο υποκείμενο, αν όχι φόβος.

Υποστηρίζω την άποψη ότι πριν το 2009 εφαρμόστηκε ένα μοντέλο επιλεκτικής εσωτερικής υποτίμησης. Ολόκληροι κλάδοι έλεγαν ότι είναι καλό για την ανάπτυξη κάποιοι άλλοι κλάδοι να είναι εκτός νομιμότητας, ή να υπάρχουν ταχύτητες εργαζομένων. Συμβασιούχοι έργου ορισμένου χρόνου, μπλοκάκηδες, μετανάστες, stage με ή χωρίς ασφάλιση. Τώρα αυτό γενικεύεται, στο ζήτημα της ανεργίας πρέπει να υπάρξει πρακτική απάντηση και όχι «άνεργη» ανάπτυξη, με την ανεργία να μας συνοδεύει τουλάχιστον μέχρι το 2022, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ

Τρεις προτάσεις

• Άμεση λύση για τους 800.000 απλήρωτους εργαζόμενους (από 6 μέχρι 12-14 μήνες)
• Εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης μονάδων παραγωγής
• Κοινωνικοποίηση μέσων παραγωγής τουλάχιστον στις εγκαταλειμμένες επιχειρήσεις.

Η συζήτηση

Ακολούθησε μια κατά γενική ομολογία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από το κοινό, που έκλεισε με δευτερολογίες των ομιλητών.

Ανάμεσα στα θέματα που τέθηκαν ήταν τα εξής:

Η έξοδος από το Ευρώ με όρους εργατικού κινήματος, και το πως θα αντιμετωπισθούν τα θέματα της μεταβατικής περιόδου, δεδομένης της χαμηλής παραγωγικότητας, της εισαγωγής τροφίμων και καυσίμων κλπ. Εδώ ο Θ. Μαριόλης παρατήρησε ότι ο ίδιος έχει κάνει σχετικές έρευνες και μετρήσεις με αρκετά αισιόδοξα αποτελέσματα, που παραμένουν ωστόσο εν πολλοίς άγνωστες (και στον κόσμο της αριστεράς), για το ποιος θα είναι ο εισαγόμενος πληθωρισμός, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα και εν συνεχεία στην ανάκαμψη της οικονομίας και του ΑΕΠ, που μπορεί κάποιος να βρει στο Internet (ΣΣ: Δείτε μερικές εκλαϊκευτικές εκδοχές των ερευνών εδώ και εδώ). Όσον αφορά στις επιπτώσεις στο έλλειμμα και το χρέος (που είναι σε ξένο νόμισμα), αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη σχετική έρευνα, της οποίας τα συμπεράσματα θα δημοσιευτούν σύντομα.
 

Οι αιτίες της χαμηλής παραγωγικότητας, που ανάγονται κυρίως στην ιστορία, ιστορία εξάρτησης και στρεβλής ανάπτυξης. Ωστόσο, μέσα στη Ευρωζώνη, η Ελλάδα όχι μόνο καλείται να ανταγωνισθεί εξ’ αρχής χώρες υψηλής παραγωγικότητας, αλλά ο ανταγωνισμός οδηγεί στο κλείσιμο κλάδων που παράγουν για τη διεθνή αγορά (που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν καινοτομίες), και αφήνει να επιβιώνουν κλάδοι που παράγουν για την εσωτερική αγορά, χωρίς να χρειάζονται να κάνουν τεχνολογικές καινοτομίες. Αυτό φαίνεται σε αναλυτικότατη έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος του 2010.
 

Αν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης στα πλαίσια της Ευρωζώνης και της ΕΕ, που απαντήθηκε αρνητικά από τους εισηγητές.
 

Γιατί ο Ελληνικός λαός δεν κάνει κάτι, αφού βιώνει τέτοιες δραματικές καταστάσεις; Αυτό αποτέλεσε σημείο τοποθέτησης για πολλούς, και απαντήθηκε με διάφορες πλευρές: Αφ’ ενός ότι ο λαός έκανε πράγματα, στην πραγματικότητα δεν του ζητήθηκε κάτι που να μην το κάνει. Υπάρχει όμως και απουσία οράματος και προοπτικής που θα εμπνέει σε κατεύθυνση ανατροπής, έλλειψη συγκροτημένης συλλογικής αντιπρότασης (πέρα από επί μέρους προτάσεις που υπάρχουν),  συλλογική πολιτική αφήγηση που οδηγεί τους λαούς και τους δίνει δύναμη να αντέξουν τις δυσκολίες, επί μέρους στοιχεία της οποίας υπάρχουν και στην οποία και ο καθένας, άτομο ή συλλογικότητα, καλείται να συμβάλλει κατά τις δυνάμεις του. Επισημάνθηκε επίσης ότι η διανόηση δεν έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, με τους εισηγητές να βρίσκονται στην πλευρά των φωτεινών εξαιρέσεων.
 

Η ανάπτυξη τύπου «Σκουριών», όπου όπως στον 3^ο κόσμο, ο ορυκτός πλούτος είναι κατάρα, αφού όσες χώρες του 3^ου κόσμου έχουν ορυκτό πλούτο δεν αναπτύσσονται αλλά αντίθετα γίνονται θύματα εκμετάλλευσης. Το αναπτυξιακό μοντέλο που επιβάλλεται είναι μοντέλο χώρας που θα πουλάει πέτρες και θα εισάγει την επεξεργασία τους. Η υποβάθμιση της έρευνας και το παράδειγμα του ΙΓΜΕ, που μεθοδεύεται η κατάργησή του, ίσως σαν το 2^ο θύμα μετά την ΕΡΤ.
 

Για τη μηδενική βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Σύμφωνα με αναλογιστική μελέτη του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ πριν την ύφεση, βασισμένη σε 2.500.000 καρτέλες ασφαλισμένων, η κόκκινη γραμμή ήταν το 2013-14, και τώρα έχει περάσει προ πολλού. Και μια από τις βασικές αιτίες που είναι η ανασφάλιστη εργασία, που ήταν το 2009 29,5% ενώ το 2013 είναι 40%, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η μερική αδήλωτη εργασία.
 

Για τις παθογένειες του Ελληνικού συνδικαλιστικού συστήματος, που ήταν σοβαρός παράγοντας που οδήγησε στην επιλογή της Ελλάδας ως πειραματόζωο για την ανασύσταση του κύρους του ΔΝΤ, μετά την πλήρη του αποτυχία στην Αργεντινή.
 

Για την ιδεολογική κυριαρχία που υπήρχε τη δεκαετία του 50 σε αντίθεση με σήμερα.
 

Για την ανάγκη διαμόρφωσης πρότασης για το τι οικονομική ανάπτυξη  θέλουμε και τι κοινωνία θέλουμε.
 

Για το προνοιακό κράτος, το ξεπούλημα ΕΡΤ, ΙΓΜΕ & ορυκτού πλούτου, κλείσιμο νοσοκομείων (και την πώληση του ΚΑΤ σε Γερμανούς που φημολογείται), κλείσιμο σχολείων (και πώληση σχετικών κτηρίων – φιλέτων) που έρχονται.
 

Η συμβολή του ξεκαθαρίσματος του ρόλου της ΕΕ στη λαίκή συσπείρωση.
 

Η «αυτοδιαχείρηση» της ΕΡΤ, που μπορεί να αποτελέσει οδηγό για νέες μορφές απεργίας με λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών «όπως τις ονειρευόμαστε».
 

Η ενότητα του συνδικαλιστικού κινήματος και η ανάγκη να αναδεικνύονται και πολιτικές λύσεις στο εσωτερικό του.
 

Η πρόταση να μεταφερθουν τέτοιες συζητήσεις με διοργανωτή την Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς και στο Μαρούσι.
 

Το «ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο» των πλουραλιστικών απόψεων, η δυνατότητα δηλ. στην πράξη να γίνει κατανοητό ότι αυτή η πολιτική οδηγεί στην καταστροφή και ότι χρειάζεται ανατροπή, κάτι που υπηρετεί η Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς.
 

Η ΕΡΤ που δείχνει να έχει ξαναενώσει στην πράξη κομμάτια του κινήματος
 

Η απουσία της νεολαίας (αν και με παρουσία στην ΕΡΤ), που από μια άποψη μπορεί εν μέρει να αποδοθεί και στη σταδιακή μεθοδευμένη υποβάθμιση της παιδείας.
 

Η άποψη ότι για να καταλάβει ο λαός πρέπει να του λες ξεκάθαρα πράγματα. Καλλιεργούμε τη σύγχυση όταν σήμερα λέμε έξω από την ΕΕ, αλλά από την άλλη «τι Ευρώ – τι δραχμή δεν έχει σημασία», και εν συνεχεία ότι δραχμή = καταστροφή.