Η συζήτηση για το Μνημόνιο 2, ολόκληρες οι εισηγήσεις & δευτερολογίες Κατρούγκαλου - Μαυρουδέα

Οι εισηγητές και το προεδρείο

Τη Δευτέρα 19 Μαρτίου, η Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς διοργάνωσε στο Δημαρχείο Κηφισιάς την 6^η εκδήλωση – συζήτηση στους 22 μήνες της λειτουργίας της, με στόχο αυτή τη φορά την ανάλυση της νέας κατάστασης που δημιουργήθηκε μετά την ψήφιση του Μνημονίου Νο 2, της δανειακής σύμβασης και του PSI. Το θέμα ήταν:

ΜΝΗΜΟΝΙΟ No 2 – ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ,

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Κεντρικοί ομιλητές ήταν ο Σταύρος Μαυρουδέας, αναπληρωτής καθηγητής τμήματος οικονομίας του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας, και ο Γιώργος Κατρούγκαλος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Παρουσιάζουμε παρακάτω εκτεταμένα αποσπάσματα από τις εισηγήσεις τους, καθώς και βίντεο με ολόκληρες τις ομιλίες.

Το μέλος της Επιτροπής Γιάννης Αδριανός άνοιξε την εκδήλωση με σύντομη εισαγωγή. Αναφέρθηκε στη δράση της Επιτροπής Αγώνα, που είτε με τη μορφή των εκδηλώσεων, είτε με τη μορφή των παρεμβάσεων και κινητοποιήσεων, στόχευσε από την αρχή στην ενημέρωση των πολιτών για τα κυβερνητικά μέτρα και την αντιμετώπισή τους, συμμετείχε και στήριξε κάθε σχετική κινητοποίηση, κεντρική ή τοπική, οργάνωσε τοπικούς αγώνες για τα χαράτσια (μαζί με την Πρωτοβουλία Κατοίκων Κηφισιάς και άλλους φορείς) και όχι μόνο, στήριξε τους αγώνες των εργαζομένων στην περιοχή μας. Στη συνέχεια αναφέρθηκε σύντομα στον αγώνα ενάντια στο χαράτσι της ΔΕΗ, αγώνας που συνεχίζεται μετά και την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, και παρουσίασε τους 2 ομιλητές

Η εισήγηση του Σταύρου Μαυρουδέα

Η παρέα των συστημικών ΜΜΕ και καθεστωτικών πολιτικών δυνάμεων προσπαθούν να μας πείσουν ότι πρέπει να πανηγυρίζουμε για την πολλοστή σωτηρία της χώρας. Με το μνημόνιο Νο2 και το PSI, ο βαθύς πυρήνας του δικομματισμού, χωρίς υποκρισίες πλέον μεταξύ τους, «ξανασώζουν» τη χώρα. Αυτό που θα προσπαθήσω να εξηγήσω είναι:

1.  Γιατί αυτή η στρατηγική είναι αποτυχημένη

2.  Ποια είναι η στρατηγική που πραγματικά έχουν, τόσο οι κατεστημένες δυνάμεις όσο και οι ξένοι εταίροι - πάτρωνές τους.

3.  Τι θα μπορούσε να κάνει ο Ελληνικός λαός

Η πολιτική των μνημονίων

Το 2^ο μνημόνιο προβάλλεται ως σωτηρία της χώρας, τελική και οριστική, όταν οι ίδιοι οι εμπνευστές του αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι το 1^ο μνημόνιο ήταν αποτυχημένο. Άργησαν να το κάνουν βέβαια, και υποκρίθηκαν για μεγάλο διάστημα ότι όλα θα πήγαιναν καλά. Να θυμίσω τον κ. Παπακωνσταντίνου που δε δίσταζε να δηλώσει ότι από το τέλος του 2011 η χώρα θα έμπαινε σε ρυθμούς ανάπτυξης.

Το 1^ο μνημόνιο είναι νεκρό εδώ και καιρό. Το 2^ο είναι συνέχεια του 1^ου, είναι νεκρό από τη γέννησή του και το ξέρουν οι ίδιοι οι εμπνευστές του. Θα εξηγήσω συνοπτικά γιατί:

Οι στρατηγικές των 2 μνημονίων είναι τυπικές στρατηγικές του ΔΝΤ. Αυτό είναι που έχει την τεχνογνωσία, τη μακρά πείρα, τα έτοιμα οικονομικά υποδείγματα. Η ΕΕ είναι νεοφώτιστη, γι’ αυτό και μπήκε το ΔΝΤ στο παιχνίδι (εκτός από το ότι είναι πάντα το μακρύ χέρι των ΗΠΑ). Οι στρατηγικές αυτές έχουν τα εξής χαρακτηριστικά – πυλώνες:

1.  Για όλα φταίνε οι μισθοί και τα μεροκάματα, οι εργαζόμενοι. Άρα πρέπει να πέσει το μισθολογικό κόστος, και τα μη μισθολογικά κόστη της εργασίας (κοινωνική ασφάλιση, συντάξεις κλπ), γιατί έτσι υποτίθεται ότι θα ανέβει η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

2.  Πρέπει να μειωθεί το δημόσιο και οι δαπάνες του. Και δεν εννοούν τις επιδοτήσεις προς ισχυρούς οικονομικούς κύκλους και το κεφάλαιο, αλλά ιδιαίτερα το σκέλος που αφορά παροχές προς εργαζόμενους, είτε με δημιουργία απασχόλησης είτε με καλύτερες μισθολογικές και εργασιακές συνθήκες. Όπου θα πάει το ΔΝΤ, είτε είναι μεγάλο το Δημόσιο είτε μικρό, θα πει ότι πρέπει να κοπεί.

3.  Θα πρέπει να υπάρξει υποτίμηση του νομίσματος, γιατί αυτό διευκολύνει το εμπορικό ισοζύγιο. Αυτός ο 3^ος πυλώνας δεν υπάρχει στην περίπτωσή μας, γιατί υπάρχει το Ευρώ, που αν ξηλωθεί, ολόκληρο το Ευρωπαϊκό σύστημα κινδυνεύει να καταρρεύσει.

Τι πρόβλημα έχουν στην Ελληνική περίπτωση; Ότι η συνταγή αυτή έρχεται να εφαρμοσθεί σε μια οικονομία που βρίσκεται μέσα στη δίνη της κρίσης, που δεν είναι η κρίση χρέους που λένε τα παπαγαλάκια, αλλά η κρίση που άρχισε το 2007-2008 και δεν έχει τελειώσει ούτε στην χώρα μας ούτε έξω. Η κρίση σοβούσε σε όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες και ήταν κρίση στον πυρήνα της λειτουργίας τους. Ένα από τα εργαλεία που μπορεί να απαλύνει την κρίση, όχι να σε βγάλει έξω από αυτήν, είναι να κινητοποιήσεις δημόσιες δαπάνες. Γιατί ο ιδιωτικός τομέας δεν κάνει business όταν είναι επικίνδυνο το περιβάλλον. Αυτό έγινε πραχτικά σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, γι’ αυτό ξεφύγανε τα ελλείμματα παντού. Στις ΗΠΑ, αν υπολογιστούν και οι αμυντικές δαπάνες, το χρέος φτάνει το 110% του ΑΕΠ. Όταν σ’ αυτή την κρίση επέμβει μια πολιτική ΔΝΤ, αυτή την κρίση την κάνει πιο βαθειά.

Η Στρατηγική τους

Δεν το αγνοεί αυτό το ΔΝΤ, είναι στην πολιτική του. Οι πολιτικές του δεν προβλέπουν ανάπτυξη. Η βασική φιλοσοφία τους είναι ότι όσο πιο γρήγορα το αεροπλάνο βουτήξει προς τα κάτω, τόσο πιο γρήγορα θα ανέβει. Βέβαια, και αυτό έχει γίνει αμέτρητες φορές με το ΔΝΤ και τις πολιτικές του, πολλές φορές μπορεί αντί να βγεις γρήγορα, να πας προς τα κάτω. Σε ένα τέτοιο υφεσιακό σπιράλ προς τα κάτω χωρίς διέξοδο φαίνεται ότι πηγαίνει η Ελληνική οικονομία, με ευθύνη ακριβώς της πολιτικής του μνημονίου. Η προσπάθειά τους είναι θα μπέιτε στην ύφεση, αλλά στα πλαίσια αυτής της πορείας, θα υπάρξουν βασικά 2 δομικοί μετασχηματισμοί:

1.  Οι μισθοί θα φτάσουν σε επίπεδα Ρουμανίας στην καλύτερη περίπτωση

2.  Θέλουν να μετατρέψουν μια καπιταλιστική κρατικοδίαιτη οικονομία σε μια οικονομία με κέντρο τον ιδιωτικό τομέα. Να συρρικνώσουν τον κρατικό τομέα και να αναπτυχθεί «υγιής» ιδιωτικός τομέας. Πουθενά δεν έχει γίνει αυτό. Κλασσικό παράδειγμα το Μεξικό, όπου επιχειρήθηκαν τα ίδια πριν από μια δεκαετία, και δεν έχει αλλάξει τίποτα σ΄ αυτό.

Αυτή η πολιτική έχει την εξής επίπτωση στην Ελληνική οικονομία: Τη βάζει σε βαθύτατη ύφεση. Το 2011 ήταν -7%, αθροιστικά από το 2008 η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 14%. Για φέτος ξεκίνησαν με -2,8% και ήδη η Citibank λέει -8%, που είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα αν δεν την υποτιμά κιόλας. Αν τα αθροίσουμε έχουμε ύφεση 22%.

Ξέρουν καλά ότι το σενάριο το 2020 το χρέος να είναι 120% του ΑΕΠ, δε βγαίνει. Ακόμα και 120% να είναι, δεν είναι διαχειρίσιμο. Ένα χρέος 60 μέχρι 80% είναι διαχειρίσιμο. Τι έχουν κάνει; Το πάνε παρά πίσω. Γιατί; Τι θέλουν; Να μην έχουμε μια χρεοκοπία καθαρή, να έχουμε ελεγχόμενη, αυτή με το PSI δηλαδή, μέσα στο Ευρώ. Να πάμε τα πράγματα για κανένα χρόνο παραπίσω, να φύγει αυτή η χρονιά της παγκόσμιας ύφεσης, και μετά βλέπουμε. Αν ήταν απλά μια ύφεση, θα διαχειριστούμε την περίπτωση της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Αν έχουν πάει έξω τα πράγματα καλά, θα το δούμε λίγο πιο άνετα.

Αν έχουν πάει άσχημα, τότε θα βάλουμε ακόμα μεγαλύτερο μαχαίρι: 2^η χρεοκοπία, πάλι μέσα στο Ευρώ, χειρότερη από την 1^η, εκεί θα πρέπει να κουρέψουν τους εαυτούς τους, τα κρατικά δάνεια, και αυτό δεν το κάνουν ποτέ τζάμπα. Θα μας έχουν φτάσει κάτω από τη Ρουμανία.

Αν ούτε η 2^η χρεοκοπία δε βγαίνει, υπάρχει η έξοδος από το Ευρώ, αλλά με τους δικούς τους όρους. Θα σας βγάλουμε σε ένα προθάλαμο, που θα ελέγχουμε εμείς. Όπως παλιά με το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα, όπου μια σειρά νομίσματα συνδέονταν με το ECU, και μπορούσαν να κυμανθούν 5-10%, άρα εξαρτιόντουσαν από το άλλο νόμισμα, δεν κινιόντουσαν ελεύθερα. Θα δώσουν πιθανά και ένα «τυράκι», 10 δις αναπτυξιακή βοήθεια, για να βγεις σ’ αυτόν τον προθάλαμο και να μη μας τινάξεις το μαγαζί στον αέρα, δηλαδή να βγεις και να πεις φεύγω από την ΕΕ, όχι μόνο από το Ευρώ, αυτό τους πονάει πιο πολύ γιατί από κει βγάζουν τα πιο πολλά λεφτά, και γιατί έτσι ταράζεται ολόκληρο το γεωπολιτικό οικοδόμημα της ΕΕ. Αυτό είναι το σχέδιο, το κουβεντιάζουν ανοιχτά, το ξέρουν κι εδώ, το έχουν διαμηνύσει στο Βενιζέλο, τον Παπαδήμο κλπ.

Τι μπορεί να κάνει κανείς;

Να καταρρεύσει το υπάρχον κυρίαρχο πολιτικό σύστημα.

Σε ποιο δρόμο; Αυτό είναι που ταλανίζει την πλειοψηφία του Ελληνικού λαού. Η μόνη ρεαλιστική πρόταση είναι να φύγει κανείς από την ΕΕ. Μέσα σ΄ αυτήν δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας. Δεν έχεις το συσχετισμό, δεν πρόκειται ποτέ να προκύψει ο συσχετισμός, δεν το είδαμε ποτέ στα τόσα χρόνια της ΕΕ.

Και αυτό σημαίνει 5+1 βασικούς άξονες πολιτικής:

1. Στάση Πληρωμών, γιατί δεν μπορεί να ζήσει η χώρα με αυτό το χρέος
2. Δικό σου νόμισμα, όχι εξαρτημένο από το Ευρώ ή το «Βόρειο» Ευρώ ή όπως θα πούνε ένα νέο Ευρώ.
3. Κλείνεις τα σύνορα στα κεφάλαια, γιατί αλλιώς υπάρχει φυγή κεφαλαίων
4. Εφαρμογή συστήματος προοδευτικής φορολογίας, για να πληρώνουν τα υψηλότερα εισοδήματα περισσότερο, και όχι το αντίθετο όπως τώρα.
5. Κρατικοποίηση τραπεζικού συστήματος, για να χρηματοδοτήσει τη διαδικασία ανάκαμψης
6. Το πιο σημαντικό: Το πρόβλημα είναι ότι έχεις μια οικονομία που έχει καταστραφεί πραχτικά, ακριβώς επειδή μπήκε σ΄ αυτή τη νέα μεγάλη ιδέα του κατεστημένου, την ένταξη στην ΕΕ. Πρέπει να ξαναστήσεις αυτή την οικονομία στα πόδια της. Με τρόπο που να παράγει ώστε να ζήσει τη χώρα και το λαό της. Αυτό απαιτεί σχέδιο, και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι κοινωνικό, δημόσιο και δημοκρατικό. Γιατί κανένα ιδιωτικό κεφάλαιο δε θα πάρει τα ρίσκα μιας τέτοιας διαδικασίας σε κατάσταση ύφεσης. Μόνο η κινητοποίηση του συνόλου της κοινωνίας και η οργάνωσή της μέσα από ένα τέτοιο δημόσιο σχέδιο μπορεί να το κάνει αυτό.

Η εισήγηση του Γιώργου Κατρούγκαλου

Η ιδεολογική κατασκευή ότι η Ελλάδα είναι ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης, έχει καταρρεύσει: Είναι αλήθεια ότι το Ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης του καπιταλισμού είχε πολλές στρεβλώσεις:

• Οι πελατειακές σχέσεις, πχ. στη δημόσια διοίκηση, την ξεχωρίζουν από το μέσο όρο μιας Ευρωπαϊκής δυτικής δημοκρατίας
• Από την άλλη είχαμε μια μαζική αποδιάρθρωση του ιστού της οικονομίας, αποβιομηχάνιση, αγροτικό τομέα που συντηρούνταν με επιδοτήσεις χωρίς να παράγει.

Όμως η κρίση δεν εκδηλώθηκε κυρίως εξ΄ αιτίας αυτών των χαρακτηριστικών. Αντανακλά μια μεγάλη τάση ανατροπής των συσχετισμών ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, που έχει ξεκινήσει τουλάχιστον από το τέλος της δεκαετίας του 70. Ο καπιταλισμός του 21^ου αιώνα φαίνεται να θέλει να μεταλλαχθεί από το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο που προέκυψε μετά τον πόλεμο, σε ένα φιλελεύθερο μοντέλο όπως ίσχυε στην Ευρώπη του 19^ου αιώνα, και που επιβιώνει στον Αγγλοσαξονικό τύπο καπιταλισμού.

Η 1^η χώρα στην Ευρώπη που προσκάλεσε το ΔΝΤ ήταν η Μ. Βρετανία το 1976, με κυβέρνηση εργατικών. Οι συνταγές αποτέλεσαν προάγγελο της μεγάλης επίθεσης της Θατσερικής δεκαετίας στα εργατικά δικαιώματα και το Βρετανικό κράτος πρόνοιας. Αργότερα, με το Ρήγκαν στις ΗΠΑ, αυτές οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έγιναν η επίσημη οικονομική ορθοδοξία σε εθνικό επίπεδο, και αφ΄ ετέρου μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, αποτέλεσαν τη «συναίνεση της Ουάσιγκτον», μια μονεταριστική συνταγή που επιβαλλόταν σε κάθε χώρα που ζητούσε διεθνή βοήθεια. 

Ποιο είναι το δίπτυχο αυτής της συναίνεσης;

o   Προϋπόθεση για την ανάπτυξη είναι η μεγέθυνση της ιδιωτικής κερδοφορίας, με συρρίκνωση μισθών και απορρύθμιση της αγοράς εργασίας

o   Οι επενδύσεις του δημόσιου τομέα και ειδικά οι κοινωνικές, θεωρούνται πλέον αντιπαραγωγικές, άρα πρέπει να έχουμε μαζική μεταφορά πόρων από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, με δραματική μείωση κοινωνικών δαπανών και μαζικές ιδιωτικοποιήσεις

Αυτό το δίπτυχο των συνταγών εφαρμόστηκε από το Μεξικό και την Αργεντινή, μέχρι την Τουρκία και την Ελλάδα. Είναι ενδιαφέρον ότι το μνημόνιο του 2010 είναι απλή συρραφή των αντίστοιχων μνημονίων της Αργεντινής, του Μεξικού και της Τουρκίας.

Η Συνταγή

Με λίγα λόγια η συνταγή θέλει:

Συγκρατημένες δημοσιονομικές πολιτικές, αντί να έχουμε, όπως οι Κευνσιανές πολιτικές επιβάλλουν σε περίοδο κρίσης, αντικυκλική παρέμβαση του δημοσίου, να διοχετεύεται χρήμα στην αγορά ώστε να τροφοδοτείται η ζήτηση. Η συνταγή είναι το ακριβώς αντίθετο από τη συνταγή επιτυχίας του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, που αποτελεί μια από τις 3 παραλλαγές του καπιταλισμού, μαζί με τον Αμερικάνικο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό και τον Ασιατικό ¨Κομφουκιανό» καπιταλισμό, που βασίζεται στον κρατικό παρεμβατισμό και σε ένα είδος πατερναλισμού σε εταιρικό επίπεδο.

Η καθαρά πολιτική αυτή προσπάθεια ανατροπής του τρόπου διανομής του κοινωνικού προϊόντος, γίνεται προσπάθεια να εμφανιστεί ως τάχα απόρροια φυσικών γεγονότων, σαν να ήταν μια φυσική καταστροφή. Πχ. η ανατροπή του κράτους πρόνοιας, δικαιολογείται με την ανατροπή των δημογραφικών δεδομένων, αν και ο παραγόμενος πλούτος αυξήθηκε ακόμα περισσότερο, οπότε γιατί δεν θα μπορούσε να συντηρήσει το κράτος πρόνοιας όπως τη δεκαετία του 60; Γιατί έχει αλλάξει ο τρόπος αναδιανομής με μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, ο πλούτος μοιράζεται πάρα πολύ πιο άνισα.

Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά της κρίσης. Στην Ελλάδα γνώρισαν όξυνση, επειδή είμαστε ο αδύναμος κρίκος του συστήματος. Γιατί το σύστημα εδώ δεν είναι τόσο ισχυρά οργανωμένο όπως αλλού. Και στο επίπεδο της ιδεολογικής ηγεμονίας (γιατί ποιος έχει εμπιστοσύνη στο ελληνικό δημόσιο), και εξ αιτίας του τρόπο με τον οποίο παράγεται ο πλούτος, όχι με την ομαλή λειτουργία της αγοράς, αλλά ανάλογα με τις προσβάσεις σε υπουργούς..

Η Ελλάδα είναι ο καθρέφτης του μέλλοντος της Ευρώπης, όχι ο μεγάλος ασθενής της. Είναι το αντικείμενο εφαρμογής ενός μείζονος νεοφιλελεύθερου πειράματος που επιταχύνει σε πολύ συμπυκνωμένο χρόνο, τάσεις που έχουν εμφανιστεί σε επίπεδο Ευρώπης γενικότερα.

Όλα αυτά δημιουργούν θεσμικά προβλήματα;

Η κρίση δεν είναι κυρίως νομικό ή οικονομικό ζήτημα, είναι κυρίως πολιτικό. Αφορά στην αναδιανομή ισχύος ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία. Δεν είναι όμως θεσμικά αδιάφορη. Η μετάβαση στην Ευρώπη το 19^ο αιώνα από ένα φιλελεύθερο τυπικό κράτος δικαίου προς ένα κοινωνικό κράτος, συντελέστηκε με αλλαγή συνταγμάτων. Αυτή τη στιγμή, το θεσμικό πλαίσιο είναι «αναχρονιστικό», δεν αντανακλά τις νέες νεοφιλελεύθερες τάσεις, αλλά τη θεσμική πραγματικότητα της χρυσής εποχής του κοινωνικού κράτους. Γι αυτό προσφέρει κάποιες δυνατότητες θεσμικής χρησιμοποίησης νομικών όπλων, αλλά κυρίως, όσοι θέλουν να επιβάλλουν τις νέες κοινωνικές σχέσεις, χρειάζονται ένα νέο σύνταγμα.

Χρειάζονται όμως γι αυτό πολιτικές πλειοψηφίες. Επιχειρούν να το κάνουν από τα πάνω, μέσω της ΕΕ. Ο περίφημος «χρυσός κανόνας των ελλειμμάτων», που προσπαθούν να περάσουν χωρίς δημοψηφίσματα. Οι αλλαγές δεν μπορούν να περάσουν πείθοντας τους λαούς. Γι αυτό, γίνεται επίκληση της αναγκαιότητάς τους σαν να ήταν ανταπόκριση σε μια φυσική καταστροφή, σαν να μην υπάρχει άλλη λύση. Επιχειρούν να εκβιάσουν στη βάση όχι της πειθούς αλλά του φόβου, όχι τη συναίνεση αλλά τη συνθηκολόγηση.

Πως αντιμετωπίζονται τα νομικά δεσμά τα σχετικά με το χρέος;

Έχουν επιχειρήσει την καλύτερη νομική επένδυση:

• Τα νέα ομόλογα να υπόκεινται στο Αγγλικό δίκαιο
• Να συναφθούν δανειακές συμβάσεις με πρόδηλα αντισυνταγματικούς όρους, όπως η παραίτηση από τους όρους ασυλίας της εθνικής κυριαρχίας

Όλα αυτά δείχνουν την ανασφάλεια που έχουν σε νομικοθεσμικό επίπεδο, για τον απλό λόγο ότι σύμφωνα με το σύνταγμά μας, η Ελληνική βουλή μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταγγείλει διεθνείς συμβάσεις. Το πρόβλημα δεν είναι νομικό. Είναι αν καταγγείλεις διεθνείς συμβάσεις, τι θα κάνεις σε επίπεδο οικονομίας και πολιτικών σχέσεων. Δε θέλω να δώσω την εντύπωση ότι ό,τι δανειακές συμβάσεις και να κάνουμε δεν πειράζει, αφού μπορούμε να τις καταγγείλουμε.  Υπάρχουν σοβαρότατες δυσμενείς συνέπειες κάθε φορά που επιβαρυνόμαστε πρόσθετα.

Τι μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση;

 Επικαλείται το διεθνή κανόνα του διεθνούς δικαίου της «κατάστασης ανάγκης» και που γίνεται παγίως αποδεκτή από όλα τα δίκαια. Όταν ένα κράτος δεν μπορεί να ικανοποιεί τις βασικές κοινωνικές λειτουργίες (δημόσια τάξη, παιδεία, ασφάλεια, υγεία) και ταυτόχρονα να πληρώνει τους δανειστές του, έχουν προτεραιότητα οι βασικές του λειτουργίες. Αυτό δεν οδηγεί απλώς σε αναστολή πληρωμής, αλλά σε μονομερή διαγραφή ενός πάρα πολύ μεγάλου κομματιού του χρέους.

Οι 5 πετυχημένες σχετικές περιπτώσεις είναι η μονομερής αναδιάρθρωση της Ρωσίας το 98, η στάση πληρωμών της Αργεντινής το 2001, η στάση πληρωμών του Ισημερινού το 2008 και η πρόσφατη άρνηση των Ισλανδών να πληρώσουν το χρέος προς τους Ολλανδούς και Βρετανούς τραπεζίτες. Από νομική άποψη τα όπλα υπάρχουν το πρόβλημα δεν είναι νομικό.

Ποιο είναι το βασικότερο ζητούμενο των ημερών;

Να σταματήσουν αυτές οι πολιτικές. Γιατί δεν οδηγούν στον περιορισμό του χρέους. Αλλά και αν ακόμα μπορούσε με κάποιο μαγικό τρόπο το χρέος να πέσει στο 80%, δεν θα έπρεπε κανείς να πληρώσει το τίμημα της διάλυσης της οικονομίας και της κατεδάφισης του κοινωνικού κράτους. Γιατί το κυριότερο από τις «διαρθρωτικές αλλαγές» είναι η πλήρης αποσάρθρωση οποιασδήποτε προστατευτικής νομοθεσίας υπάρχει σε οποιοδήποτε πεδίο των κοινωνικών σχέσεων. Δεν είναι μόνο οι μειώσεις μισθών. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διαπραγματευτούμε με τον εργοδότη μας, σε συλλογικό επίπεδο. Δεν επιστρέφουμε πίσω στη δεκαετία του 50, γυρίζουμε πίσω στον καπιταλισμό του 19^ου αιώνα, όπου δεν υπάρχει συλλογική διαπραγμάτευση. Αλλά και στο επίπεδο των μικρομεσαίων: Η σχέση μικρών μαγαζιών με μεγάλα super market και mal είναι 52-48. Η προσπάθεια με τις απελευθερώσεις είναι να γίνει 25-75, και το ποσοστό αυτοαπασχολουμένων από 35% σε 11%, όπως στη Γαλλία. Αυτό σημαίνει μαζική φτωχοποίηση – εξαθλίωση.

Μιλάμε για φτωχούς που θα κοιμούνται στα πεζοδρόμια, θα παλεύουν με τους μετανάστες για ένα κομμάτι ψωμί που θα έχει πεταχτεί στους σκουπιδοτενεκέδες, και που θα χρησιμοποιούνται από τους Χρυσαυγίτες και ακροδεξιούς, ακριβώς επειδή θα είναι εξαθλιωμένοι και θα πιστεύουν ότι οι μετανάστες φταίνε για τη δυστυχία τους, ως τάγματα κρούσης απέναντι στους μετανάστες. Αυτό είναι το σενάριο.

Η απάντηση είναι να μην τους επιτρέψουμε να το κάνουν. Όσο και αν οι εκλογές δεν είναι το μείζον, είναι σημαντικό στις επόμενες εκλογές τα κόμματα του μνημονίου να μην έχουν το 50%. Δεν μπορούμε να έχουμε άλλον ρεαλιστικό στόχο γι αυτές ακόμα, γιατί εξ αιτίας των μεγάλων αναπηριών της αριστεράς δεν έχει μπορέσει να γίνει ρεαλιστικό να έχουμε μια εναλλακτική λύση. Είναι μοιραίο να περάσουμε από μια μεταβατική περίοδο ρευστότητας, έως ότου έχουμε το εναλλακτικό. Το κενό από την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος δε θα βγάλει αναγκαστικά θετική εναλλακτική λύση. Αυτό που πρέπει να εξασφαλίσουμε είναι ένα αριστερόστροφο πρόσημο στη ρευστότητα που θα δημιουργηθεί, ώστε η μήτρα των κοινωνικών εξελίξεων να μη βγάλει τέρατα, αλλά πράγματα θετικά για μας.

Η συζήτηση

Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε γόνιμη συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από τους παρευρισκόμενους και δευτερολογίες από τους ομιλητές. 


Ο Γιώργος Κατρούγκαλος τοποθετήθηκε στα εξής ερωτήματα:

1. Άλλες περιπτώσεις στάσης πληρωμών
2. Η περίπτωση της Ρουμανίας: Μισθοί Ρουμανίας (που προορίζονται και για μας) είναι μισθοί πείνας για τη Ρουμανία;
3. Είναι απαραίτητο η απάντηση να είναι αριστερόστροφη; Υπάρχει υπέρβαση της κρίσης χωρίς ανατροπή του καπιταλισμού;
4. Βγαίνει κάτι με τους αγώνες;
5. Για τις συντάξεις
6. Για το δίλημμα "Ναι ή Όχι στο Ευρώ", απέναντι στο δίλημμα "Ναι ή Όχι στο μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση"
7. Η σχέση της ανασυγκρότησης της οικονομίας με την ανατροπή του πολιτικού συστήματος

Ο Σταύρος Μαυρουδέας τοποθετήθηκε στα εξής:

1. Για το ζήτημα του φουσκώματος του ελλείμματος από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, και αν έχει νόημα η ανάδειξή του.
2. Η πρόταση της σύνδεσης του Ελληνικού νομίσματος με το Δολάριο
3. Για την άποψη της στάσης πληρωμών μέσα στο Ευρώ
4. Για την Ευρωπαϊκή "Κινεζοποίηση" της περιφέρειας της Ευρώπης
5. Είναι η στάση πληρωμών και η έξοδος από το Ευρώ επαρκή στοιχεία μιας άλλης πολιτικής;
6. Η δημιουργία μιας συνεκτικής παραγωγικής δομής
7. Η πραγματική ελάφρυνση από το PSI που είναι 9% του ΑΕΠ
8. Για το πολιτικό ζήτημα: Συσπείρωση πάνω σε τακτικούς στόχους ή καθαρή τοποθέτηση σε στρατηγικά ζητήματα που ξέρεις ότι θα έρθουν μετά;
9. Για το πολιτικό έλλειμα όχι μόνο του μνημονιακού αλλά και του αντιμνημονιακού φάσματος, και την ελπίδα του μέλλοντος 

Δείτε ολόκληρες τις δευτερολογίες του Γ. Κατρούγκαλου και του Στ. Μαυρουδέα:

Την εκδήλωση έκλεισε από την Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς ο Χάρης Σμυρνιώτης.